Neem de juiste lichtsterkte en lichtkleurtemperatuur op in het programma van eisen
Voor het creëren van een gezonde en veilige werkomgeving is de juiste lichtsterkte en lichtkleurtemperatuur van belang. Bij een nieuw gebouw neem je dit op in het zogenaamde programma van eisen, om een goede werkplek te waarborgen. Het programma van eisen is een document met eisen en wensen dat aangeeft waaraan het gebouw of het binnenklimaat moet voldoen. Op dit moment gaat men vaak nog uit van standaarden in het programma van eisen, terwijl het van belang is om te kijken welke waardes echt passen bij de beoogde werkplek.
Wat is het effect van standaarden in een programma van eisen?
In het programma van eisen worden bijvoorbeeld waarden opgenomen zoals 500 lux als werkplek verlichting of -39 Db(A) geluidsreductiedoor wanden. Veel van deze waarden zijn standaard waarden. Maar meestal is er niet duidelijk of 500 lux ook 501 lux kan zijn, of 300 of 1000 lux. Merk je dat verschil? Wat is er nodig voor een gezonde en veilige werkomgeving? Is een bepaalde waarde beter geschikt voor een bepaalde functie dan een andere? Want op het gebied van investeringskosten en energie gebruik maakt dit namelijk wel veel uit. Dat doen wij anders. In WorkrooM is het mogelijk om aspecten van het binnenklimaat, waaronder lichtsterkte en de kleurtemperatuur van licht, al teervaren voordat het gebouw gebouwd is. Het doel van WorkrooM is dat na de WorkrooM sessie de deelnemers een gewogen keuze kunnen maken welke aspecten van het binnenklimaat zij belangrijk vinden voor de verschillende functies binnen hun gebouw.
Lichtsterkte en kleurtemperatuur van licht
In een programma van eisen zijn onder andere twee aspecten van kunstverlichting belangrijk; lichtsterkte (lichtintensiteit) en de kleurtemperatuur van licht(lichtkleur). Hierbij wordt de verlichtingssterkte uitgedrukt in Lux en de kleurtemperatuur in Kelvin. Licht met een lage kleurtemperatuur (roder) wordt "warmer" ervaren dan licht met een hoge kleurtemperatuur (blauwer).Dat is in onderstaande afbeelding ook te zien.
Als we het hebben over lichtsterkte zijn er altijd een aantal begrippen die hier een rol in spelen. De lichtstroom in Lumen is bijvoorbeeld heel simpel gezegd de som van al het uitgestraalde licht ongeacht de richting waarin het licht straalt. Het is al het licht dat van een lamp komt, maar zegt niets over de stralingsrichting. De lichtsterkte in Lux is de hoeveelheid licht (lumen) dat op een bepaald oppervlak komt. 1 Lux = 1 Lumen/m2. De hoeveelheid Lux zegt in feite hoeveel lumen er op een bepaald oppervlak terecht komt, hier speelt de afstand tot het verlichte object dus ook mee. Dat is hieronder ook te zien inde afbeelding. Voor een werkomgeving is lichtsterkte dus het meest veel zeggende van deze twee. Houd hiermee rekening in het programma van eisen.
De juiste lichtsterkte voor een gezonde en veilige werkomgeving
Werkplekverlichting is een van de belangrijkste omgevingsfactoren die bepalend zijn voor de productiviteit en gezondheid van de werknemer. Bijvoorbeeld het werktempo, de kwaliteit van het werk, het ziekteverzuim en de kans op ongevallen worden deels beïnvloed door de lichtomstandigheden. Ook draagt licht niet alleen de visuele waarneming over, het heeft ook een biologisch effect op mensen. Wil je dus een gezonde en veilige werkomgeving waarborgen? Neem dan ook een bewuste keuze in lichtsterkte en kleurtemperatuur van licht mee in het programma van eisen.
Licht kan bijvoorbeeld de biologische klok en de afscheiding van hormonen zoals melatonine (slaap/moeheid) en cortisol(alertheid/stressgevoeligheid) beïnvloeden. Bij mensen is de natuurlijke productie van melatonine direct gekoppeld aan de blootstelling aan licht. Bij de aanwezigheid van blauwachtig licht (uit zonlicht of uit kunstlicht, televisie of monitor) wordt de productie van melatonine geremd. Neemt de blootstelling aan licht af, dan komt de natuurlijke productie van melatonineweer op gang. Voor het lichaam is dit het signaal om de dag-activiteiten te verminderen en zich voor te bereiden op de nacht. Dit is dus een reden om blauwachtig licht in de avond juist te mijden. Het toevoegen van deze golflengte aan het lichtspectrum in de ochtend zou daardoor kunnen bijdragen aan een alerter gevoel. Dit pleit daarom ook voor een dynamisch en aanpasbaar lichtprofiel over de werkdag en over de seizoenen.
Uw programma van eisen ervaren in WorkrooM!
WorkrooM is uniek in Nederland. In WorkrooM ervaar je aspecten van het binnenklimaat, waaronder lichtsterkte en de kleurtemperatuur van licht, al voordat het gebouw gebouwd is. Een WorkrooM sessie is opgebouwd uit verschillende modules; akoestiek, ventilatie, licht en temperatuur. Elke module bestaat uit begrijpelijke uitleg en experimenten om preferenties in kaart te brengen. Aan het einde van de dag krijgt iedereen een persoonlijk rapport mee, waarin nog wat naslagwerkte lezen is en de uitslagen van de experimenten zijn opgenomen. Dit zorgt ervoor dat je handvaten voor een gezonde en veilige werkomgeving kunt meenemen in het programma van eisen. Je hoeft niet langer op standaarden te vertrouwen, maar gaat uit van wat er daadwerkelijk nodig is!
Lees meer over WorkrooM of bekijk de video op www.workroom.nl
